مرکز تحقیقات بیماریهای قلب و عروق

فشار خون بالا (پر فشاری خون=هیپرتانسیون) چیست ؟

نیروی فشاری وارده به دیواره سرخرگها (با ورود خون بداخل سرخرگها در اثر پمپاژ قلب)، فشارخون نامیده میشود. بعبارتی دیگر فشار خون یعنی فشاری که خون در هر انقباض عضله قلب به دیواره سرخرگها وارد می‌کند .

بیماری پرفشاری خون قاتل خاموش نامیده می‌شود، زیرا بی‌سروصدا و بدون علامت شخص مبتلا را به مرگ و پایان زندگی نزدیک می‌کند و اگر پرفشاری خون در مراحل اولیه کنترل نشود، نه‌‌تنها فعالیت دستگاه قلب و عروق، بلکه سایراعضای بدن نیزدچار مشکل می‌شود.

فشار خون دارای یک میزان ماکزیموم (فشار خون سیستولی) و یک میزان مینیموم (فشار خون دیاستولی)می‌باشد. در هنگام تعیین و گزارش فشار خون هر دو میزان باید ذکر شود. این میزانها بیشتر بر حسب میلیمتر جیوه (در عوام سانتیمتر جیوه) گزارش می‌شود. گزارش فشار خون بصورت عدد کسری است که صورت آن فشار خون سیستولی یا ماکزیمم و مخرج آن فشار خون دیاستولی یا مینیمم می‌باشد.مثل ۸۰/۱۲۰

دو عامل درمیزان فشارخون اثر میگذارند: ۱) نیرویی انقباضی قلب ۲) مقاومت سرخرگهای در مقابل جریان خون. سرخرگچه های سالم(بدون آترواسکلروز) دارای دیواره ارتجاعی میباشند و هنگامیکه خون بداخل آنها پمپ میشود، براحتی تحت کشش قرار میگیرند. پس زمانی که قلب خون بیشتری را پمپ میکند (به عنوان مثال در هنگام ورزش) بسیاری از سرخرگچه ها  به اندازه کافی گشاد میشوند تا خود را با افزایش جریان خون تطبیق دهند. سرخرگهای سالم فاقد هرگونهرسوب و انسداد هستند و اجازه جریان آزاد خون را میدهند. هنگامی که  بواسطه آترواسکلروز سرخرگهای بزرگ ، قابلیت ارتجاع و الاستیسه طبیعی خود را از دست بدهند و  یا عروق کوچک باریک شوند، فشار خون بالا می رود.

عوامل خطر ابتلا به فشار خون بالا(هیپرتانسیون):

اکثر افراد مبتلا به فشارخون بالا (۹۰ تا ۹۵ درصد آنها) ، مبتلا به نوعی از هیپرتانسیون تحت عنوان نوع اولیه هستند که به این مفهوم است که علت یا علل فشارخون بالا در این افراد مربوط به پدیده های اولیه عروقی است. در  نوع ثانویه فشارخون بالا  بدلیل وجود یک مشکل زمینه ای مانند اختلال عروق کلیوی( تنگ شدن سرخرگ کلیوی )، بیماری بافت کلیوی یا اختلال در تولید هورمونهای مترشحه (بیماری غددآدرنال یا تیروئید) رخ می دهد. وگاهی نیز  بعضی داروها مثل داروهایی که برای درمان آرتریت و یا افسردگی استفاده می‌شود یا برخی مسکن ها علت هستند.

عوامل شناخته شده ای وجود دارند که خطر ابتلا به فشارخون بالا نوع اولیه را افزایش میدهند اگر یک یا تعداد بیشتری از این عوامل خطر وجود داشته باشد فرد  در معرض خطر بیشتری نسبت به دیگران قرار دارد .

• جنس مرد: تا سن ۶۰ سالگی، مردان در مقایسه با زنان به احتمال بیشتری دچار فشارخون بالا میشوند، البته پس از ۶۰ سالگی زنان در معرض خطر بیشتری هستند. احتمالا آسیب دیدن برخی سلولهای کلیوی مهمترین علت ابتلا به فشار خون در افراد مسن می‌باشد. بهترین راه برای جلوگیری آسیب دیدن سلولهای کلیوی با افزایش سن،  اصلاح رژیم غذایی و استفاده از میوه‌ها و سبزیجات و دانه‌های کامل غلات و حبوبات و جلوگیری از افزایش وزن می‌باشد.

•سن: به طور عمومی احتمال ابتلا به فشارخون بالا با افزایش سن بیشتر میشود. درمردان پس از ۳۵ سالگی و زنان پس از یائسگی، احتمال ابتلا به فشارخون بالا افزایش می یابد ولی ابتلا به فشارخون بالا یک روند حتمی در فرآیند سالمندی نبوده و برخی از افراد هرگز دچار آن نمیشوند اما حدود دو سوم افراد بالای ۶۵ سال دچار فشار خون بالا هستند .

• نژاد: سیاهپوستان بیش از سفیدپوستان مبتلا به فشارخون بالا میگردند. همچنین شدت بیماری در سیاهپوستان بیشتر بوده و به شکل زودرستری نیز رخ میدهد.

• سابقه خانوادگی: اگر والدین یا برادر و خواهر و یا عمو،عمه،خاله و دایی مبتلا به فشارخون بالا باشند، احتمال ابتلا به فشارخون بالا بیشتر خواهد شد.

• اضافه وزن و چاقی:

• عدم فعالیت جسمانی: شیوه زندگی غیرفعال و بدون تحرک سبب افزایش احتمال ابتلا به فشارخون بالا و اضافه وزن میشود، با افزایش وزن ، فشارخون باز هم بیشتر میشود

• نمک و رژیم غذایی ناسالم: رژیم حاوی مقادیر اندک میوه و سبزیجات یا دارای مقادیر زیاد چربی، سبب افزایش خطر ابتلا به فشارخون بالا میشود. بسیاری از افراد مبتلا به فشارخون بالا به نمک حساس هستند و مصرف زیاد نمک، فشارخون را در اکثر افراد بالا میبرد.

• مصرف مشروبات الکلی: سوء مصرف منظم الکل ممکن است فشارخون را بطور قابل توجهی افزایش دهد.

• برخی داروها: داروهای استروییدی، بعضی‌ از انواع‌ داروهای‌ مهارکننده‌ اشتها، ضد احتقانها ( دکونژستانت‌ها) درداروهای ضد سرماخوردگی ونیز برخی از مکملهای غذایی ممکن است فشارخون را افزایش دهند. قرصهای ضد حاملگی هم میتوانند سبب افزایش فشارخون در برخی از زنان شوند.

استرس :

اثرات (عوارض‌ ) فشار خون بالا:

اگر فشارخون بطور مداوم  از سطوح نرمال بالاتر باشد (فشارخون مزمن بالا)، قلب مجبور میشود که فعالیت بیشتری انجام دهد تا بتواند خون را به تمامی بدن پمپ نماید و عروق نیز تحت فشار بالاتری  قرار می گیرند و در نتیجه قلب و عروق اندامهای حیاتی دچار آسیب می شوند.

فشارخون بالای کنترل نشده، منجر به ضخیم شدن و کاهش خاصیت ارتجاعی دیواره سرخرگها میشود. رسوبات چربی با احتمال بیشتری بر روی این دیواره های سفت می نشینند و مجرای درون سرخرگ را باریکتر میکنند. اگر یک لخته خون تشکیل شود و در یک سرخرگ تنگ شده خونرسانی کننده قلب گیرکند و آن را مسدود نماید، منجر به حمله قلبی میشود. اگر این سرخرگ که با لخته خون دچار انسداد شده است، خونرسانی مغز را برعهده داشته باشد، سکته مغزی ایجاد میشود. ممکن است فشارخون بالا با پاره نمودن رگهای خونرسان مغز، سبب بروز سکته مغزی خونریزی کننده نیز شود.

۲- بزرگی و نارسایی احتقانی قلب و ادم ریه : افزایش فشارخون سبب میشود که قلب تحت فشار بالاتری کار کند. با گذشت زمان، عضلات قلب ضخیمتر و سفتتر شده و فلب بزرگ و ضعیف گردند. با تضعیف این عضلات، قلب نارسا شده، خون را با کارآیی کمتری پمپ نموده و احساس ضعف و خستگی ایجاد میشود و یا ممکن است خون به ریهها پس زده شود و ادم ریوی ایجاد کند. طبق آمارهای جهانی، از هر ۵ مورد نارسایی قلبی در زنان، ۳ مورد به‌دلیل کنترل نکردن پرفشاری خون ایجاد می‌شود

۳- آنوریسم آئورت و سایر عروق : فشارخون بالا میتواند یک قسمت از دیواره سرخرگ آئورت را گشاد و متسع نماید. این حالت آنوریسم آئورت نامیده میشود که در صورت عدم درمان ممکن است کشنده باشد.

۴- آسیب کلیه: کلیه، مواد زاید خون را فیلتر نموده و دفع میکند. اگر رگهای کلیه ضخیم شده و آسیب ببینند، ممکن است کلیه بتدریج نارسا شود و منجر به تجمع مواد زاید در خون شود.

۵- آسیب چشم: فشارخون بالا ممکن است منجر به خونریزی مویرگها در چشم شود. این حالت که “رتینوپاتی” نامیده میشود در نهایت ممکن است سبب کوری شود.این عارضه در افراد مبتلا به دیابت بیشتر دیده میشود.

باید دانست که هرچه فشار خون بالاتر باشد، میزان امید به زندگی پایین تر خواهد بود. در افرادی که دچار فشار خون بالا هستند، میزان ابتلا به سکته مغزی و حمله قلبی بیشتر خواهد بود. اگر فشار خون بالا به مدت طولانی بدون درمان باقی بماند، ممکن است نارسایی کلیوی رخ دهد و یا حتی به بینایی آسیب وارد شود. در ضمن امکان دارد که قلب بطور غیر طبیعی بزرگ شده و کارایی آن کم شود که چنین وضعیتی می تواند منجر به نارسایی قلبی شود.و باید به خاطر داشت که میتوان عوارض فشارخون بالا را با درمان مناسب به شکل قابل توجهی کاهش داد. با درمان موثر فشارخون بالا، کاهش چشمگیر میزان ابتلا و نیز مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی و سکته های مغزی امکان پذیر میباشد، بویژه میتوان:

• میزان بروز سکته مغزی را ۳۵ تا ۵۰ درصد کاهش داد.

• میزان بروز حمله قلبی را ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش داد.

• میزان بروز نارسایی قلبی را بیش از ۵۰ درصد کاهش داد.

از لحاظ اپیدمیولوژی ، از هر ده مرد ، چهار نفر و از هر ده زن ، سه زن دچار فشار خون بالا هستند. در سنین بالای ۶۰ سال این رقم به دو نفر از هر سه نفر می رسد و در حدود یک سوم از کسانی که دچار چنین وضعیتی هستند تحت درمان نمی‌باشند و سلامتی آنان در معرض خطر است.

تشخیص فشار خون

علایم‌ شایع‌ فشار خون بالا :

بسیاری از افراد که دچار فشار خون بالا هستند، احساس بیماری ندارند و حال عمومی آنان خوب است. اغلب افراد سن بالا دارای فشار خون بالا هستند و خودشان خبر ندارند.به همین علت اندازه‌گیری فشار خون یکی از مهمترین معایناتی است که تمام افراد باید چه مشکل داشته باشد و چه نداشته باشد لازم است که حداقل هر ۲-۱ سال یکبار فشار خون خود را اندازه بگیرد تا در صورت بالا یا پایین بودن بیش از حد آن نسبت به درمان اقدام کند.ممکن است زمانیکه تشخیص داده شود که شما مبتلا به فشارخون بالا هستید، تعجب کنید چرا که اغلب با وجود بالابودن فشارخون، شمامشکلی نداشته و احساس سلامتی می کنید. فشارخون بالا بطورمعمول هیچگونه علامتی ندارد و بسیاری از افراد بدون اینکه اطلاعی از این مشکل داشته باشند زندگی میکنند. قلب، مغز و کلیه ها میتوانند افزایش فشارخون را برای مدت زیادی تحمل کرده و بنا براین ممکن است شما سالها بدون احساس ناراحتی و ایجاد علایم بالینی، زندگی کنید.

در مواردی که فشار خون خیلی بالا می رود، سردرد و گاهی اوقات نیز تنگی نفس و خونریزی از بینی رخ می دهد. با این وجود تنها راه تشخیص فشار خون بالا ، اندازه گیری میزان آن است. علایم‌ سردرد و سرگیجه ، خواب‌آلودگی ، گیجی‌ ، کرختی‌ و مور مور شدن‌ در دستها و پاها ، سرفه‌ خونی، خونریزی‌ از بینی‌ و تنگی‌ نفس‌ شدید مربوط‌به بالارفتن‌ فشارخون ‌بطور بحرانی‌ هستند.

پس بزرگسالان سالم دست کم باید هر دو سال یکبار فشارخون خود را اندازه گیری نمایند زیرا درمان فشارخون بالای بی علامت بسیار مهم است، چراکه عدم تشخیص و درمان این وضعیت بی علامت ، موجب عوارض غیر قابل درمان و عامل خطر افزایش  ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی و… میباشد.

فشارخون در طول شبانه روزمتغییر بوده و در اثر برخی از عوامل مثل شرایط استرس زا،فعالیت بدنی و ورزش،برخی غذاها بویژه غذاهای پر نمک و نوشیدنی های حاوی کافئین، برخی داروها یا مکمل های غذایی افزایش مییابد، سپس به سطح طبیعی بر میگردد. اما حتی در شرایط طبیعی نیزممکن است در هر بار اندازه گیری، فشارخون مختصری بالا و پایین رفته و مقدار آن اندکی تغییرنماید(البته در محدوده نرمال).

دو نوع فشار خون داریم: فشارخون سیستولی و فشارخون دیاستولی. هنگامیکه بطنها منقبض میشوند حداکثر فشارخون در عروق وجود دارد (فشارخون در هنگام انقباض قلب یا فشارخون سیستولی) و پس از پایان انقباض به پایینترین سطح خود میرسد (فشارخون در هنگام انبساط و استراحت قلب یا فشارخون دیاستولی). جهت سنجش دقیق فشارخون، شما باید فشارخون هر دو مرحله، یعنی سیستول و دیاستول را اندازه گیری نمایید.

سطح فشار خون شما به چه مفهوم است ؟

در حال حاضر بر اساس رهنمودهای بین المللی، فشارخون در یکی از سه گروه “طبیعی”، “پیش فشارخون” و “فشارخون بالا” قرار میگیرد

۱٫ فشار خون طبیعی فشارخون کمتر از mmHg 120/80می باشد.

۲٫ اگر فشارخون در دست کم دو مرتبه اندازه گیری فشارخون (در دو روز متفاوت) مساوی یا بیشتر از mmHg ۱۲۰/۸۰ باشد، شما در گروه پیش فشارخون قرار میگیرید

۳٫ اگر فشارخون در دست کم دو مرتبه اندازه گیری فشارخون مساوی یا بیشتر از mmHg ۱۴۰/۹۰ باشد فشارخون بالا قرار میگیرید.

پیش فشار خون: در مرحله پیش فشارخون، فشارخون در بالای حد طبیعی قرار دارد (یعنی مقادیر فشارخون بطور مداوم مابینmmHg ۱۲۰/۸۰ و  mmHg ۱۳۹/۸۹   می باشد). در حال حاضر حدود یک سوم بالغین در مرحله پیش فشارخون هستند. پزشکان  این مرحله را به عنوان مرحله خطر تلقی میکنند، چراکه این گروه در طی مراحل بعدی زندگی با احتمال بسیار بیشتری دچار فشارخون بالا میشوند. در واقع خطر ابتلا به بیماری قلبی در فشارخونهای بیشتر از  mmHg 115/75  افزایش مییابد.اما توجه فرمایید که  درمان دارویی در این مرحله مفید نیست اما باید کنترل فوری فشارخون از طریق درمان غیردارویی(تغییر در شیوه زندگی) آغاز شود. این تغییرات سالم در شیوه زندگی میتوانند به کاهش فشارخون منجر شوند و سطح فشارخون را بدون نیاز به مصرف دارو به سطوح کمتر برگرداند.

تغییرات سالم در شیوه زندگی را ابتدا با عادات غذایی خود آغاز کنید. میوهها و سبزیجات بیشتری مصرف کنید و از چربیهای اشباع کمتری استفاده نمایید. مصرف نمک را به کمتر از g 5/1 در روز ( با طبخ کم نمک غذا و حذف کامل نمک سر سفره) کاهش دهید. در صورت ابتلا به اضافه وزن، کاهش وزن میتواند مفید باشد و با هر ۵/۱ کیلوگرم کاهش وزن، فشارخون سیستولیک بطور متوسط ۲ میلیمتر جیوه کاهش مییابد. دست کم،۳۰ دقیقه ورزش را در برنامه روزانه خود برای ۵ روز در هفته بگنجانید. و سیگار کشیدن را کاملا ترک کنید.

انواع فشاری خون بالا: ممکن است فشارخون سیستولیک یا دیاستولیک هریک به تنهایی یا همراه باهم افزایش یابند. با افزایش سن، فشارخون دیاستولیک بطور معمول کاهش مییابد و فشارخون سیستولیک شروع به افزایش مینماید.

فشار خون سیستولیک: اگر تنها فشارخون سیستولیک بالا بوده و فشارخون دیاستولیک طبیعی باشد، فشارخون بالای منفرد سیستولیک نامیده میشود و مهم میباشد. فشارخون سیستولیک بیش از mmHg 140 را علارغم فشارخون دیاستولیک نرمال باید تحت درمان قرار داد. درمان زودرس فشارخون منفرد سیستولیک از طریق تغییرات سالم درشیوه زندگی و مصرف دارو (درصورت نیاز) سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی شده و بر روی کیفیت زندگی، تاثیر بسیار زیادی دارد. برای مثال با کاهش هر ۵ میلیمترجیوه از فشارخون سیستولیک مرگ ناشی از سکته مغزی درحد ود ۱۴ درصد و مرگ ناشی از بیماری قلبی در حدود ۹ درصد کاهش مییابد.

فشار خون دیاسیستولیک:

“فشارخون روپوش سفید”: برخی افراد یک حالت واکنشی تحت عنوان “فشارخون روپوش سفید” دارند. بدین مفهوم که فشارخون آنها، زمانی که جهت معاینه نزد پزشک مراجعه میکنند، افزایش مییابد. این پدیده بسیار شایع است. اگر اگر شما متوجه این وضعیت شدید یا فکر میکنید که دچار این حالت هستید، باید به پزشک خود اطلاع دهید. میتوانید فشارخون خود را در زمان و مکان دیگری اندازه گیری کنید. به عنوان مثال میتوانید دستگاه فشارسنج بخرید و درمنزل فشارخون خود را اندازه گیری نمایید. پزشک مقادیر فشارخون خانه و مطب را با هم مقایسه نموده و میانگین فشارخون شما را تخمین میزند. و اگر پزشک در مورد فشارخون شما مشکوک باشد، ممکن است جهت تشخیص قطعی از دستگاه فشار خون سیار(هولتر ۲۴ ساعته فشار خون) برای کنترل صحیح فشار خونتان استفاده کند. این دستگاه به مدت ۲۴ ساعت به شما وصل است و فشار خون صحیح در طول خواب و بیداری در ساعات مختلف روز را نشان می‌دهد.یا در طی روزهای مختلف، بارها فشارخون شما را اندازه گیری نماید چرا که به طور طبیعی فشارخون تغییرات زیادی دارد. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

این امر به هیچ وجه غیرطبیعی نیست که در یکبار اندازه گیری، مقدار فشارخون بالا باشد و در اندازه گیری روز دیگری، مقدار آن طبیعی باشد. پزشک تنها زمانی تشخیص فشارخون بالا را مطرح میسازد که در دستکم دو بار اندازه گیری فشارخون در ویزیتهای روزهای مختلف، فشارخون بالا باشد.

ارزیابی هیپرتانسیون:

اگر بصورت مکرر و در روزهای مختلف، فشارخون شما بالاتر از mmHg 140/90  باشد، پزشکتان باید شما را مورد ارزیابی بیشتر قرار دهد و شرح حال کاملی از شما اخذ نماید تا مشخص کند که آیا فشارخون بالا در شما دارای علت زمینه ای است؟ آیا آسیب اندامهای داخلی وجود دارد؟ آیا دارای عامل خطر دیگری برای ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی هستید یا خیر؟ همچنین سایر بیماریهایی را که ممکن است درمان شما را تحت تأثیر قرار دهند، ارزیابی نماید. علاوه بر اخذ شرح حال و انجام معاینه ، آزمایش خون و ادرار( برای تعیین عملکرد مطلوب کلیه ها و تشخیص مشکلات زمینهای مسبب افزایش فشارخون) ، نوار قلب و عکس قفسه سینه و شاید اکوکاردیوگرافی نیز ممکن است لازم باشد تا اندازه و وضعیت قلب و ریهها و عوارض احتمالی فشار خون را ارزیابی نماید.

افراد کمی ممکن است نیاز به بررسیهای تکمیلی جهت ارزیابی های تشخیصی یا درمانی داشته باشند. برای مثال سونوگرافی کلیه و سونوگرافی داپلر عروق کلیه، تست ورزش یا اسکن هستهای ویا استرس اکوکاردیوگرافی ، سی تی آنژیوگرافی یا MRI ، آنژیوگرافی رگهای کلیوی یا کرونری لازم باشد.

فشار خون بالا در گروه های خاص:

اگرچه فشارخون در میان تمام افراد شایع میباشد اما بنا به دلایلی که هنوز ناشناخته اند، برخی گروهها در معرض خطر بیشتری هستند.

برخی از افراد متعلق به بعضی از گروههای نژادی و قومیتی و یا افراد یک فامیل خاص به فشارخون بالا بیشتر مبتلا میشوند. سیاهپوستان  بیش از سفیدپوستان مبتلا به فشارخون بالا میشوند و با احتمال بیشتری به فشارخون بالا مبتلا میشوند و فشارخون در این افراد در سنین پایینتری ایجاد شده و شدیدتر نیز است.

برخی اوقات این عوامل بطور غیرمستقیم تاثیر خود را میگذارند. برای مثال افراد مبتلا به دیابت اغلب دچار اضافه وزن میباشند و اضافه وزن در ابتلا به فشارخون بالا دخیل میباشد. سندرم متابولیک (که تحت عنوان سندرم مقاومت به انسولین نیز نامیده میشود) مجموعه ای از عوامل مرتبط با هم نظیر چاقی، سطح بالای کلسترول، دیابت و فشارخون بالا میباشد.

فشار خون بالا در افراد مبتلا به دیابت : دیابت ( عدم ساخت کافی هورمون انسولین یا عدم پاسخ مناسب سلولها به انسولین ) و مقاومت به انسولین (پاسخ ناکافی سلولها به انسولین که موجب افزایش سطح انسولین در بدن با قند خون نرمال می شود، هر دو احتمال ابتلا به بیماری قلبی را بسیار افزایش میدهد. امروزه به دلیل تغییر شیوهزندگی مردم، بویژه افزایش میزان چاقی و عدم فعالیت جسمانی تعداد مبتلایان به مقاومت به انسولین در حال افزایش است. شایعترین علت مرگ ناشی از دیابت، ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی است

مبتلایان به دیابت اغلب فشارخون و سطح کلسترول بالایی دارند، که سبب افزایش احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی میشوند. وجود توام فشارخون بالا و افزایش کلسترول خون همراه با دیابت، سبب افزایش بیشتر خطر ایجاد بیماری قلبی نسبت به حالتی میشوند که هریک به تنهایی وجود دارند. همچنین تغییرات ناشی از افزایش سطح گلوگز خون، منجر به تسریع تجمع رسوبات چربی در سرخرگها میگردد (تصلب شرایین یا آترواسکلروز). همچنین این تغییرات موجب افزایش لخته شدن خون میشوند که ممکن است به سکته قلبی یا مغزی منجر شود.

اگر فردی دچار بیماری دیابت باشد، فشار خون وی باید کمتر از mmHg ۱۳۰/۸۰ باشد.

نکته مهم این است که اگر شما مبتلا به دیابت باشید، میتوانید احتمال ایجاد بیماری قلبی در خودتان را از طریق کاهش کلسترول و فشارخون تان به شکل قابل توجهی کمتر کنید. آگاهی از این ارتباط میتواند نقطه شروعی برای بهبود سلامتی شما باشد. شما با همکاری نمودن با پزشک خودتان درکنترل فشارخون، میتوانید خطر ایجاد عوارض دیابت را کاهش دهید. کنترل فشارخون و سطح کلسترول خون سبب افزایش طول عمر و کیفیت زندگی شما میشود.

فشار خون بالا در زنان :

در حدود نیمی از افراد مبتلا به فشارخون بالا ، زنان میباشند. با افزایش سن و پس از یائسگی ، خطر ایجاد فشارخون بالا در زنان نسبت به مردان افزایش بیشتری مییابد. بجز علل معمول مشترک با مردان چند علت اختصاصی در زنان باید مد نظر باشد. مثلا یک زن در طول دوران باروری ممکن است دچار فشارخون بالا شود. در برخی از زنان استفاده از قرصهای ضدبارداری ممکن است سبب افزایش فشارخون شود.

فشارخون حاملگی: بعضی از زنان در دوران بارداری دچار پرفشاری خون می‌شوند که ممکن است پس از تولد کودکشان باقی بماند. این وضعیت «فشار خون بارداری» (gestational hypertension) نامیده می‌شود.فشارخون بالا در طول حاملگی در ۴ تا ۸ درصد حاملگیها رخ میدهد. این حالت در زنان مبتلا به فشارخون بالای طولانی مدت یا دیابت شایعتر است.

اگر سابقه ابتلا به فشارخون حاملگی یا مسمومیت بارداری را داشته باشید، شما به احتمال بیشتری در طول زندگی خود دچار افزایش فشارخون یا سایر مشکلات قلبی عروقی خواهید شد. پزشک حتماً باید از این سابقه پزشکی شما آگاه باشد.

فشارخون حاملگی ممکن است سبب حالتی تحت عنوان پره اکلامپسی یا اکلامپسی  (مسمومیت حاملگی) شود که هم برای مادر و هم برای جنین کشنده است. علائم مهم مسمومیت حاملگی ، فشار خون  بالا  و دفع پروتئین از ادرار است. سایر علائم عبارت‌اند از: سردردهای مکرر، تاری دید، حساسیت به نور، و درد شکم. این علائم ممکن است همراه  بیماریهای  دیگر و حتی در یک بارداری طبیعی نیز ظاهر شود. مراجعة مرتب به پزشک کمک می‌کند تا با اندازه‌گیری فشار خون و سطح پروتئین ادرار مسمومیت بارداری به‌سرعت تشخیص داده شود.

زنانی که پیش از بارداری پرفشاری خون مزمن داشته‌اند؛ زنانی که در بارداری قبلی دچار پرفشاری خون یا مسمومیت بارداری شده‌اند؛ زنان چاق؛ زنان باردار بالای ۴۰ سال و زیر ۲۰ سال؛ و زنان مبتلا به دیابت، بیماری‌های کلیوی، آرتریت روماتوئید، لوپوس و اسکلرودرمی (بیماری‌های مزمن و عودکنندة اتوایمیون) در مقایسه با سایر زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به مسمومیت بارداری هستند. بنابراین،اگر مبتلا به فشار خون  بالا هستید و قصد دارید حامله شوید ، حتماً با پزشک یا مراقب بهداشت خود مشورت کنید. مراقبت‌های قبل از زایمان برای شما بسیار مفید است:

۱٫ مطمئن شوید فشار خونتان تحت کنترل است. تغییر شیوة زندگی با کاهش دادن نمک مصرفی، انجام‌ دادن مرتب تمرینات ورزشی و کاهش وزن، درصورتی‌که اضافه ‌وزن دارید، مفید است.

۲٫ اگر از داروهای پایین‌آورندة فشار خون استفاده می‌کنید، از پزشکتان بپرسید که چه تغییری در مقدار و نوع داروها باید بدهید  و اگر باردار هستید:

۱٫ به‌طور مرتب برای کنترل و مراقبت‌های پیش از زایمان به متخصص زنان یا ماما مراجعه کنید.

۲٫ از مصرف الکل و سیگار بپرهیزید.

۳٫ درصورتی‌که قصد استفاده از هر نوع دارویی را به هر منظور دارید، با پزشک مشورت کنید.

با پزشک همکاری کنید تا بتوانید پیش از حاملگی و در طول آن فشارخون خود را کنترل نمایید. مراقبتهای دوران بارداری بسیار مهم هستند. بسیاری از زنان مبتلا به فشارخون بالا، فرزندان سالمی را بدنیا میآورند. اگر از داروهای ضدفشارخون استفاده میکنید با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید که آیا میتوانید مصرف داروها را در طول دوران بارداری ادامه دهید. هرچند برخی داروهای ضدفشارخون مانند مهارکنندههای ARB, ACE در دوران حاملگی نباید مصرف شوند، ولی هیچگاه بدون مشورت با پزشک داروی خود را قطع نکنید.

فشارخون ناشی ازهورمون درمانی/ قرص های ضدبارداری : در بیشتر زنان معمولا استفاده از هورمون درمانی( به  قصد درمانی یا در طی یائسگی) باعث افزایش فشارخون نمیشود اما  فشارخون در برخی از زنان افزایش مییابد.  استروژن موجود در قرص‌های ضد بارداری یا در روند هورمون‌درمانی ممکن است بر فشار خون تأثیر بگذارد. گاه در افرادی که از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند مقدار مختصری پرفشاری خون مشاهده می‌شود. اگر این اتفاق افتاد می‌توان از پزشک کسب تکلیف کرد. سن ۳۵ سال و بالاتر، مدت مصرف طولانی داروی هورمونی، و کشیدن سیگار خطر ابتلا به پرفشاری خون را در زنانی که قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌کنند افزایش می‌دهد. پس لازم است که پزشک قبل از شروع هورمون درمانی یا داروهای ضدبارداری خوراکی ، فشارخون شما را اندازه گیری نموده و در طول هورمون درمانی نیز مرتبا  آنرا کنترل نماید.  شروع داروهای ضدبارداری خوراکی و هورمون درمانی درافراد با فشارخون بالا ممنوع است.اگر به پرفشاری خون مبتلایید، با پزشکتان مشورت کنید تا روش دیگری را برای جلوگیری از بارداری (به‌غیر از قرص) به شما پیشنهاد کند.

پس از یائسگی : زنان پس از یائسگی با احتمال بیشتری به فشارخون بالا مبتلا میشوند. پس بعد از یائسگی نیاز به مراقبتهای اضافه تری  دارید. در این دوران بطور منظم فشارخون خود را کنترل کنید.

فشار خون بالا در کودکان:

نوزادان و کودکان هم ممکن است به فشارخون بالا مبتلا شوند. فشارخون بالا در اطفال ممکن است به علت نامشخص (فشار خون بالای اولیه) یا ثانویه به بیماری دیگری باشد. این حالت ممکن است ارثی باشد.

به علت بالا بودن میزان چاقی و اضافه وزن میانگین فشارخون کودکان و نوجوانان به شکل قابل توجهی در حال افزایش است. کودکان هم مانند بزرگسالان ممکن است دارای مجموعهای از عوامل خطر (مثل اضافه وزن، فشارخون بالا و مقاومت به انسولین) باشند که سبب افزایش احتمال ابتلا به دیابت و بیماری قلبی میشوند.درمان اطفال مبتلا به فشارخون بالا، همانند بزرگسالان اغلب شامل انواع تغییرات سالم در شیوه زندگی ( کنترل وزن، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم ) است. در صورت نیاز ممکن است پزشک دارو هم تجویز نماید. در مراحل اولیه زندگی،کنترل وزن و فشارخون در محدوده سالم سبب میشود که از ایجاد بیماریهای خطرناک در مراحل بعدی زندگی جلوگیری شود.

هر فردی از طریق تغذیه سالم و فعالیت جسمانی بیشتر میتواند خطر ابتلا به فشارخون بالا را کاهش دهد یا آنرا تحت کنترل در بیاورد. فشارخون بالا بطورکامل قابل پیشگیری است.