مرکز تحقیقات بیماریهای قلب و عروق

کاردیومگالی

کاردیومگالی (Cardiomegaly) یعنی بزرگ شدن قلب. اما برخی بیماران علاوه بر بزرگی قلب، هیپرتروفی بطنی نیز دارند. اگر به هر دلیلی بار اضافه‌ای بر قلب وارد شود، این عضو به تدریج بزرگ شده و عوارضی چون نارسایی قلبی، ضربان نامنظم قلب و احتمال افزایش حمله قلبی در فرد مبتلا افزایش می‌یابد.

به استثنای افزایش اندازه قلب در اثر ورزش، بقیه انواع بزرگی قلب، غیرطبیعی بوده و نیاز به بررسی کامل دارد. بیشتر این بیماران در گروه سنی ۴۰ تا۸۰ سال قرار دارند.

کاردیومگالی بیش از آنکه نام یک بیماری خاص باشد یک علامت از بیماریهای مختلف است. فشار خون، بیماری تنگی عروق کرونر و نارسایی قلب و کاردیومیوپاتی ها ( بیماری‌های ماهیچه قلب) ، بیماری های دریچه‌ای قلب ، بیماری‌های مادرزادی و … در درازمدت می‌توانند موجب بزرگی قلب شوند.

شایعترین دلیل کاردیومگالی ، نارسایی قلب (ایسکمیک یا غیر ایسکمیک) است ولی نارسایی یا تنگی دریچه ای مثل نارسایی دریچه آئورت یا میترال و نقائص دیواره بین بطنی یا بین دهلیزی نیز می‌توانند موجب کاردیومگالی شوند. در برخی انواع کاردیومیوپاتی ها و نیزبیماری های ارتشاحی قلب مثل هموکروماتوز، آنمی، چاقی، شاگاس، تالاسمی ماژور، دیفتری، پرکاری تیروئید، آمیلوئیدوز، کم خونی سلول داسی شکل، بیماری کاوازاکی، سندرم ترنر، پریکاردیال افیوژن و … نیز کاردیومگالی دیده می‌شود.

علائم بیماران بسته به علت بیماری متفاوت است. برخی موارد در اوایل بیماری بدون علامت هستند مثلا اکثر بیماری‌های دریچه‌ای و مادرزادی قلب، قبل از بزرگ شدن قابل توجه قلب ، فاقد علائم اند.شایعترین شکایت بیماران درد سینه ، تنگی نفس یا تپش قلب می‌باشد. هرچند که این علائم اختصاصی نبوده و در سایر انواع بیماری‌های قلبی ریوی و… نیز ممکن است بروز کنند. در اشکال خفیف بیماری و بزرگ شدن قلب، نشانه‌ها ممکن است تنها در صورت انجام فعالیت بدنی توسط بیمار ذکر شود ولی در اشکال شدیدتر بیماری و بزرگ شدن قلب این علائم حتی در هنگام استراحت نیز ظاهر می شوند.

عکسبرداری از قفسه سینه یکی از راه‌های معمول تشخیص بیماری می‌باشد، در رادیوگرافی قفسه سینه، قلب بزرگ شده که بیش از پنجاه درصد عرض قفسه سینه را گرفته است گزارش می شود. در نوار قلب (الکتروکاردیوگرافی) معمولاً افزایش ولتاژ نوار قلبی با انحراف محور قلب به چپ را داریم . اما بهترین راه برای ارزیابی بزرگی قلب، اکوکاردیوگرافی است.

با توجه به این‌که اکوکاردیوگرافی به طور مستقیم، اندازه و ضخامت عضله قلب را در هر حفره نشان داده و عملکرد قلب نیز تعیین می شود، استفاده از آن در تصمیم‌گیری پزشک برای درمان بزرگی قلب، کلیدی بوده و بسیار حایز اهمیت است.

درمان بر اساس بیماری زمینه ای ‌است. کنترل و حذف بیماری‌های زمینه‌ای نظیر فشار خون بهترین راه برای پیشگیری از تشدید بزرگی قلب و نیز درمان کاردیومگالی است، علاوه بر این با تجویز داروهای مدر که موجب خارج شدن مایع اضافی بدن می‌شوند یا دیگوکسین و یا سایر داروهایی که در تقویت پمپاژ قلبی موثرند، می‌توان باعث بهبود علائم این بیماری شد.