مرکز تحقیقات بیماریهای قلب و عروق

تست ورزش:

در اوایل انسداد عروقی در بیماران آتژین پایدار، معمولا در حالت استراحت مشکلی وجود ندارد و علائم بیماری انسداد سرخرگهای کرونر قلب غالبا در هنگام فعالیت بیمار ظاهر می‌شوند و  بنابراین برای بررسی دقیقتر و واقعی‌تر وضعیت خونرسانی به عضله قلب بهتر است قلب را در شرایط فعالیت و استرس  بررسی کنیم تا اگر  یک منطقه به علت تنگی سرخرگی (آترواسکلروز)  دچار افت نسبی جریان خون (ایسکمی) است خود را بهتر نشان دهد. در اینصورت با درمان بموقع تنگی ، از پیشرفت بیماری و خطرات بعدی پیشگیری خواهد شد.

وقتی کسی دچار درد قلبی فعالیتی می‌شود ممکن است نوار قلب در حالت استراحت تغییری را نشان ندهد، در این موارد با انجام تست ورزش تا حد زیادی این ابهام رفع می‌شود. به عبارت دیگر تست ورزش آزمونی است که تغییرات نهفته نوار قلب استراحتی را از طریق تحمیل استرس به قلب با ورزش و فعالیت بدنی فرد ،  آشکار می‌سازد.

 

آمادگی بیمار قبل از تست ورزش : لازم است از ۳ ساعت قبل ناشتا بوده یا غذای سنگینی مصرف نکرده باشید و سیگار نیز نکشیده باشید. بهتر است لباس و کفشی راحت پوشیده و قبل از انجام آزمایش ،  فعالیت نرمشی و گرم کردن بدن انجام دهید اما فعالیت فیزیکی شدید انجام ندهید. همچنین  (چنانچه مبتلا به دیابت هستید پس از صرف یک غذای سبک ، ۱ ساعت ناشتا بودن کافی است و نیازی به تغییر مقدار انسولین وجود ندارد و حتما به پزشک خود اطلاع دهید). توجه فرمائید بعضی داروهای مداخله‌گر قلبی را که مانع از افزایش ضربان قلب در حین ورزش می‌شوند (مانند دیگوکسین، پروپرانولول، متوپرولول، اتنولول، دیلتیازم و …) را در فاصله زمانی معین قبل از تست ورزش و با اطلاع و تحت نظر پزشک معالج خود باید قطع کرده باشید.

 

روش انجام آزمایش : برای انجام این تست  اول  نبض  و فشارخون اندازه‌گیری و ثبت می‌شوند به فرد الکترودهای مربوط به نوار قلبی را متصل می‌کنند و نوار قلب اولیه گرفته می شود سپس بیمار جهت ورزش (دویدن) بر روی دستگاه تردمیل قرار میگیرد. این دستگاه بصورت یک صفحه لاستیکی متحرک و غلتانی است (شبیه چرخ نقاله) که بیمار بر روی آن ایستاده و باید  بر اساس سرعت آن بر روی آن راه برود یا بدود . هر۳ دقیقه شیب نوار و سرعت حرکت آن بر اساس برنامه از پیش تعریف شده، افزایش خواهد یافت.  ابتدا دستگاه آرام حرکت می‌کند اما بتدریج سرعت می‌گیرد و فرد باید روی تسمه نقاله متناسب با سرعت تسمه نقاله مخصوص بدود. بتدریج دستگاه شیب پیدا می‌کند و حالتی ایجاد می‌شود که فرد در حال دویدن از سربالایی پیدا می‌کند. علائم حیاتی و نوار قلب بیمار در حالتهای مختلف کنترل می‌شود تا تغییرات قطعات و امواج آن در حالت ورزش مشخص شود.

 

بر اساس سن و جنس  ، حد معینی از ورزش و حداکثر ضربان قلب که بیمار باید به آن دست یابد  ،  پیش از شروع ورزش مشخص شده و دویدن تا آن زمان ادامه خواهد یافت. در صورتی که طی آزمون ضربان قلب به حداقل ۸۵% از حداکثر ضربان قلب مورد انتظار سن و جنس برسد نتایج آزمون قابل تفسیر خواهد بود. . بهترین و قابل اعتمادترین نتیجه مربوط به زمانی است که به حداکثر(۱۰۰%) فعالیت پیش‌بینی شده بدون بروز درد سینه، تنگی نفس مفرط یا تغییرات نوار قلب نایل شود و این ، حدودا به ۱۲- ۱۰ دقیقه ورزش نیاز دارد.

معهذا در هر زمان که بیمار واقعا احساس کرد قادر به ادامه ورزش نیست یا چنانچه دچار بعضی علائم بالینی نظیر درد سینه ، تنگی نفس مفرط ، سرگیجه و سردرد شدید شود، یا تغییرات غیر عادی در نوار قلب بروز کند یا فشار خون افت کند، آزمایش پیش از موعد باید  قطع ‌شود.

برخی افراد مسن یا کسانی که دردهای مفصلی و عضلانی دارندو ناتوان از انجام تست ورز شی هستند نیز افرادی که بدلیل تغییرات نوار قلب پایه امکان تفسیر تغییرات نوار قلب جدید وجود ندارد باید از روشهای دیگر مثل  اسکن رادیوایزوتوپ قلب با استرس دارویی (تست تالیوم) یا استرس اکوکاردیو گرافی  بجای ورزش روی آنها انجام گیرد. اسکن قلب و  استرس اکوکاردیو گرافی  نسبت به تست ورزش آسانتر و دقیقتر می‌باشد اما هزینه بیشتری دارد.

 

 

کاربرد تست ورزش:

در مجموع تست ورزشی آزمونی است که می‌تواند تنگی‌های عروق کرونری قلب (تنگی های تا حد بیشتر از ۶۰%) را نشان دهد و پزشک را در تصمیم‌گیری برای انجام دادن یا ندادن اقدامات تهاجمی‌تر (مانند آنژیوگرافی) راهنمایی کند. از کاربردهای دیگر این تست در مورد ارزیابی قدرت عملکردی (تحمل فعالیتهای بدنی) افرادی است که‌دچار سکته‌های قلبی شده اند یا دچار نارسایی قلبی هستند تا بتوان میزان فعالیت مجاز را برای ایشان مشخص کرد.

ایراد های تست ورزش: گاهی موارد (بر اساس رگ درگیر) تست ورزش میتواند تا ۲۵% موارد بطور کاذب منفی(یعنی گزارش منفی علارغم انسداد کرونری) باشد. و بلعکس گاهی تست ورزش بطور کاذب مثبت میشود (یعنی گزارش مثبت در فرد سالم). همچنین تست ورزش نمی تواند تنگی های خفیف آترواسکلروتیک را تشخیص دهد.هرچند این پلاک های آترواسکلروتیک اهمیت بالینی کمتری دارند ، اما گاهی شکافته شده موجب حمله قلبی می شوند.

 

موارد ممنوعیت استفاده از تست ورزش: ایسکمی فعال یا سکته قلبی جدید یا برخی تغییرات در نوار قلب که مانع تفسیر نتایج می شود از موارد منع تست ورزش است. همچنین در مواقعی که بیمار به هر دلیل قادر به ورزش نباشد یا انجام ورزش برای وی مضر تشخیص داده شود بجای آزمون ورزش، از تزریق بعضی از داروهای خاص بقصد استرس و سپس روشهای تصویر برداری قلب( استرس اکوکاردیوگرافی یا اسکن هسته ای) استفاده می‌شود.