مرکز تحقیقات بیماریهای قلب و عروق

رژیمهای غذایی کم چرب و پر کربوهیدرات براساس توصیه دکتر ارنیش و

 ارتباط آن با سلامت قلب و عروق

الگوی غذایی نامناسب از جمله متغیرهای شیوه زندگی می باشد که نقش مهمی در بروز بیماریهای قلبی عروقی دارد . با توجه به شکل گیری عادات غذایی از سنین پایین و تداوم و تأثیر آن بر شیوۀ زندگی در بزرگسالی، ضرورت شروع هرچه سریع اصلاح شیوۀ زندگی درجهت پیشگیری از بیماری های مزمن پیشنهاد می گردد.

Dr. Ornish Diet : What You Can Eat For A Healthier Heart

شهرت دکتر ارنیش بخاطر رژیم های مثمر ثمر و همچنین توصیه های مفیدی است که در رابطه با مسائل سبک زندگی به افراد ارائه می دهد.

دکتر ارنیش و همکارانش بر این دیدگاه هستند که اصلاح شیوه زندگی نه تنها مانع پیشرفت بیماری کرونر قلب می شود بلکه می تواند روند پیشرفت بیماری را نیز معکوس نماید.

اصلاح شیوه زندگی از دیدگاه دکتر ارنیش عبارت است از: مصرف غذاهای سالم و فراوری نشده- رژیم بر پایه سبزیجات- عدم استعمال دخانیات- انجام فعالیت بدنی متوسط – استفاده از تکنیکهای کنترل استرس نظیر یوگا و مدیتیشن.

دکتر ارنیش و همکارانش در مطالعات خود نشان داده است که تغییرات وسیع و مهم در شیوه زندگی می تواند در عرض 3 ماه بر روی بیان ژن موثر باشد و ژنهای مرتبط با بروز بیماری قلبی را خاموش و ژنهای پیشگیری کننده را فعال نماید .

الگوی تغذیه ای که دکتر ارنیش و همکارانش با عنوان رژیم غذایی کم چرب و پرکربوهیدرات پس از مطالعات و تحقیقات متعدد ارائه کردند عبارت است از رژیم غذایی بدون محدودیت کالری حاوی: محتوای چربی 10% کالری روزانه، پروتئین 20% کالری روزانه و کربوهیدرات 70% کالری روزانه.

در این رژیم غذایی همه غذاهای حاوی چربی اشباع و کلسترول (گوشت قرمز - لبنیات پر چرب و.... ) و روغنها از برنامه غذایی باید حذف شوند، بجز مقدار کمی روغن کانولا و روغنهای حاوی اسیدهای چرب امگا3 برای پخت و پز.

مصرف کافئین ممنوع می باشد ، مصرف کم نمک مجاز است. مصرف سفیده تخم مرغ و لبنیات بدون چربی آزاد می باشد. این رژیم غذایی به افزایش مصرف کربوهیدراتهای پیچیده (میوه، سبزی ، غلات ) و محدود نمودن مصرف کربوهیدراتهای ساده (شکر، عسل و..) در کنار محدودیت چربی تاکید دارد.

دکتر ارنیش توصیه می کند که ما نه تنها با کم کردن کالری بلکه با دقت در مورد چیزهایی که می خوریم موفق خواهیم شد . او غذاهای مورد استفاده در این رژیم رابه  غذاهای تمام وقت، پاره وقت و آنها که هیچ وقت مصرف نمی شوند، تقسیم بندی می کند.
مواد زیر از زمانی که گرسنه اید تا وقتی که سیر شوید می توانند مورد استفاده قرار گیرند:
 - لوبیا و بنشن، غلات ،انواع میوه ها ، سبزیجات
مواد زیر باید به طور متوسط مصرف شوند:
-فراورده های لبنی بدون چربی، شیر کم چرب، ماست بدون چربی،پنیر بدون چربی، خامۀ بدون چربی ،سفیدۀ تخم مرغ
از این مواد باید دوری کرد و مصرفشان را محدود نمود:
- گوشت از همه نوع ، سفید و قرمز،ماهی و ماکیان ، روغن ها و محصولات روغن دار،مانند مارگارین وچاشنی های سالاد، آووکادو، زیتون، فراورده های لبنی پرچرب، شکر و مشتقات شکر ساده، عسل، ملاس یا شهد،شربت ذرت و شربت دارای فروکتوز بالا، الکل.

در خصوص تاثیر پیروی از این الگوی غذایی بر سلامت قلب و عروق مطالعات متعددی صورت گرفته است. در مطالعه ای^* در سال  1998 بر روی 48 بیمار مبتلا به بیماری کرونر اجرای رژیم دکتر ارنیش و اصلاح شیوه زندگی به مدت 1 سال منجر به کاهش 37% در سطح LDL گردید .همچنین میزان تنگی عروق از 40% در ابتدای مطالعه به 37% کاهش یافت. ادامه این مطالعه به مدت 5 سال نشان داد که میانگین درصد تنگی عروق در این افراد پس از 5 سال پیروی از این رژیم 1/3 درصد بهبود داشته است در حالیکه در گروه کنترل پس از 5 سال 5/11 درصد تنگی عروق افزایش داشته است. در گروه مصرف کننده رژیم دکتر ارنیش ، پس از 1 سال 91% و پس از 5 سال 72% کاهش در درد قفسه سینه گزارش شد. در حالیکه در گروه کنترل پس از 1 سال  تعداد گزارشات درد قفسه سینه، 186% افزایش یافت.

Nita^** و همکارانش در سال 2011 در مطالعه خود بر روی 59 بیمار مبتلا به بیماری کرونر قلب و 75 فرد دارای فاکتورهای خطر بیماری کرونر شیوه زندگی دکتر ارنیش را به مدت 3 ماه اجرا نمودند و مشاهده کردند که در هر دو گروه ، کلیه شاخصهای سلامتی مرتبط با بیماری کرونر (وزن، فشار خون، C-reactive protein وLDL به طور معنی داری کاهش و HDL کلسترول به طور معنی داری افزایش یافت.

در کل دکتر ارنیش و مدافعان این نوع رژیم غذایی چنین مطرح می کنند که تغییر کامل شیوه زندگی اگر به مدت 5 سال و یا بیشتر رعایت شود می تواند منجر به درمان CAD شود و تغییرات ملایم شیوه زندگی از پیشرفت CAD جلوگیری نمی کند.

برخی معایب رژیم ارنیش؛

این رژیم یکی از معدود  برنامه های غذایی معروف است که ریشه در علم دارد. لیکن با محدودیتهایی همراه است.

 برای مثال محدودیت شدید چربی در این برنامه غذایی باعث می شود که فقط برخی افراد سختکوش و با انگیزه از رژیم دکتر ارنیش پیروی کنند و بسیاری از  افراد پس از مدتی از خوردن غذاهای کم چرب خسته می شوند.

همچنین فارق از میزان چربی ها ، در ارتباط با نوع چربی که مربوط به روغن های مناسب برای سلامت قلب و عروق بوده و از رویدادهای قلبی عروقی محافظت می کنند در این رژیم صحبتی به میان نیامده است.به عبارت دیگر ارنیش چربی های خوب و بد را از هم جدا نکرده است.

بعلاوه دکتر ارنیش از محدود کردن مصرف ماهی و آجیل نیز حمایت می کند.ولی شواهد مستندی وجود دارد که می گوید چربی این مواد غذایی در برابر بیماری قلبی اثر حمایت کننده دارد.